Bülten #47: Bilgiyi arama davranışı-2

Bültene hoş geldin 👋

Bu sayıda mini serimize devam ediyoruz: “Bilgiyi arama davranışları” üzerinde duruyoruz yine. Yazı uzadıkça uzuyor gibi geldiğinden bu mini seriyi planladığım gibi 2 değil, 3 sayıda kotarmaya karar verdim — Umarım sizin için de makul bir karar olmuştur, bilgi üzerine araştırdıkça öğrendiklerimi uyguluyorum ben de. İlk sayıda insanların bilgiyi arama yetilerinden ve online okuma alışkanlıklarından küçük kesitler içeren iki araştırma üzerinde durmuştuk. Bu sayıda son 22 senede bilgiyi arama davranışının nasıl değiştiğinden ve basitliğin gerekliliğinden bahsedeceğiz. Umarım bu mini seri ucundan kıyısından öğretici oluyordur! Geri bildirimleriniz varsa beklerim.

İyi internetler,
Burcu

Bilgiyi arama davranışı-2

Geçen sayıda da bahsettiğim gibi, bilgiyi arama davranışı hakkında bir şeyler öğrenmeye çalışıyorum çünkü insanların nasıl aradıkları bilgiye ulaştığını ya da farklı demografiklere sahip kişilerin bu süreçte nasıl ihtiyaç ve beklentilerinin olduğunu anlamadan, kullanışlı bir bilgi mimarisi inşa etmek zorlaşıyor.

Artık basit olmaya gerek yok mu?

Her gün onlarca ürün ve site arasında gezinen bir grubuz. Kullandığımız bazı ürünler belki görsel açıdan bize eskimiş geliyordur, kullanışlı olsa da biraz sıkıcı buluyoruzdur. Hiç böyle bir hissiyata kapıldığınız oldu mu? Benim “Bu kadar da basit kalmaya gerek yok ya artık, insanlar öğrendi bence neyi nasıl yapacağını, internet kullanan herkes az çok bazı şeyleri çözmüştür” diye düşündüğüm oluyordu. Biraz bu düşünceden kurtulmak için bir okuma yapayım dedim ve cevabımı ilk sayıda aldım.

Kullanıcıların gelir seviyelerine göre eşit gruplarla temsil edildiği bir araştırmada, bazı konularda gerçekten de iyileşme olduğu görülmüş: fare kullanmak ya da scroll etmek gibi fiziksel operasyonlar, tıklama davranışında özgüven (“bir şeyi bozmayayım” endişesinde düşüş), ve basit bir arama yapma gibi konularda gerçekten de ilerleme kaydedilmiş. Ortak tasarım prensipleri sayesinde, kullanıcılar sık ziyaret ettikleri ürünleri hızlıca çözmeye ve rahatça kullanmaya başlamışlar. Ancak ilk kez ziyaret ettikleri ürünlerde en küçük kullanılabilirlik problemi bile büyük bariyerler yaratmış.

Karşılaştırma yapmak internetteki en büyük ihtiyaçlardan biriyken, çoğu ürünün hala bunu kullanıcılardan beklemesi bu duruma en basit örneklerden biri. Bir başka basit örnek de arama yapmak: Kullanıcıların bir çoğu hala ilk araması sonuç vermediğinde tam olarak ne yapacağını bilemiyor, farklı kelimeler denese de genel arama mantığını değiştirmiyor — sadece belirli bir etiketleme algoritması ile çalışan arama ürünlerinin bir kesimce anlaşılmadığı görülüyor. Ürünü belki de deneyimli olan, daha önce çokça gelmiş kullanıcıları gözeterek düşünüyoruz hep; ama ilk kez kullanan kullanıcının bu bariyeri aşıp sadık bir kullanıcıya dönüşmesi aslında en kritik adım.

Zaman içinde arayüz tasarımı trendleri gelip geçse de, bilgi mimarisi için aynı şeyi söyleyemiyoruz: Bir ürünün navigasyon ve arama desenleri ne kadar standardize olursa o kadar kullanışlı oluyor. Son yılların brutal tasarım modasıyla zaman zaman belirli ölçülerde karşılaşıyoruzdur, özellikle kitlenin niş olduğu ya da amacın daha dinamik ve enerjik bir görsel dile ulaşmak olduğu durumlarda; ancak bu ürünler dahi belirli bir menü yapısını, sınıflandırmayı ve aksiyona geçilecek yerlerde gereken butonları kullanmak durumunda çünkü sonuçta insan aynı insan.

Bilgiyi aramanın 22 yılı

1997 yılında ilki yapılan bir araştırma 2019 yılında tekrarlanmış, ve konu aynı: “Yakın zamanda online bir kaynak aracılığıyla bulduğunuz, karar vermenize ya da aksiyon almanıza yarayan bir bilgiyi paylaşın”. Yani herhangi bir amaçla internet kullanımı değil, kritik bir amaçla, bilgiye ulaşma amacıyla internet kullanımında yaşanan değişimler gözlemlenmek istenmiş. Bazı anlamlı farklılıklar şöyle:

• Karşılaştırma ve seçme amaçlı aktiviteler hala sık olsa da, artık birincil aktivite “anlama”: İnsanlar bir şey alacakken karşılaştırma yapıyor olsa da, yaptıkları eylemi “şuna ne iyi gelir diye araştırdım ve bunu satın aldım” diye açıklamışlar — ana ve kritik motivasyon öğrenmek (1997’de %24’ken, 2019’da %40).

• “Kritik” bilgi tanımı değişmiş: Önceleri iş odaklı aramalar ve iş arama süreçleri kritik bilginin önemli bir porsiyonuyken, şimdilerde daha başka bir çok şey kritik addediliyor — finans, evcil hayvanlar, hobiler gibi (bunda internetin artık bir sürü işe yaraması da etkili tabii). Onca yıla rağmen hala tüm kritik bilginin yarısı bir ürün hakkında bilgi almak ve sipariş vermek (%39) ile sağlık (%19) üzerine.

• Bilginin hiç fena olmayan bir kısmı (%14) pasif aktivitelerden geliyor. Siteden siteye, uygulamadan uygulamaya atlarken gözümüze takılan, bildirimlerden görüp detayına inmediğimiz bilgiler aslında aramadığımız bilgileri bize getiriyor.

• Katılımcıların %20’si kritik internet aktivitelerini birileriyle yapıyor — satın alma üzerine olan aktivitelerde de bu sosyallik içeren kesim %20, ancak bu kesimin önemli bir kısmı, %67’si birilerine bir şeyler de danışmış, etrafına ya da satın alma yapacağı ürüne.

• Kritik kullanım ve ortalama kullanım üzerine güzel bir son not: Ortalama kullanım, kritik kullanımdan çok daha sık ortaya çıkıyor. Sadece sayısal veri üzerinden giderek odaklandığımız problemler, ortalamaya odaklanarak kritik problemleri kaçırmamıza ve sonunda ortalama ihtiyaca uygun çözümler üretmemize ve kritik çözümlerden uzaklaşmamıza sebep olabilir. Kullanıcılarla görüşerek yapılan araştırmalar, kritik ihtiyaçları ortaya çıkarmak adına bu yüzden oldukça önemli.

Faydalı kaynaklar

• How Information-Seeking Behavior Has Changed in 22 Years – Link — Yazı içinde özetlediğim araştırmanın uzun hali.

• User Skills Improving, But Only Slightly – Link — Yazıdaki basitlik kısmında yararlandığım ana blog.

İş İlanları

🔭 Ürün Yönetimi alanında iş mi arıyorsunuz? İlginizi çekebilecek pozisyonlardan haberdar olmak ister miydiniz? ☝️

Üretim Bandı network’ünde PM, Head of Product, APM vb. ürün pozisyonları için takım arkadaşı arayan ve bizimle iletişime geçen şirketler oluyor. Bu sebeple şirketler ve ilgilenen kişileri bir araya getirdiğimiz bir havuz oluşturmaya başladık.

Siz de pozisyonlardan haberdar olmak istiyorsanız bu formu doldurabilir misiniz?

Bu sayılık bu kadar!

Yazılarımızı seveceğini düşündüğünüz birileri varsa, aşağıdaki butonu kullanarak haberdar edebilirsiniz:

Share Üretim Bandı Bülten